Hollanda: Elektrometal sektöründe TİS imzalandı

Korona sürecinin ardından ikinci defa TİS süreci sendikaların deyimiyle grevsiz, masa başında ve sorunsuz çözülüyor. Prensip anlaşma işçilerin onayına sunuldu ve ezici çoğunluğu onayladı.

Yeni TİS süreci 19 aylık bir dönemi kapsayacak şekilde anlaşma sağlandı, 1 Haziran 2024’ten 31 Aralık 2025’e kadar. Bir önceki TİS sürecinde yaşananlar bu sürecin de sert geçeceğinin sinyallerini veriyordu. Ne var ki görüşmelere katılanlar bunu masa başında hapsettiler ve ardından taraflar üyelerine onaylamaya sundu. İşveren sendikası kendine üye işyerlerine, işçi sendikaları da kendi üyelerinin onayına sundu. Belirleyici olan FNV ve CNV sendika üyeleri ve katılımın ne kadar olduğuydu. Bir önceki TİS sürecinde yüzde 9,5 ile bir anlaşma sağlanmıştı, ek olarak çalışanların emeklilik primi için işverenler 60 Euro ek ödeme yapacaktı. Bunu ortalama olarak yüzde 2 olarak saydılar ve toplamda yüzde 11,5 bir anlaşma olarak kamuoyuna sunuldu. Ama emeklilik primi için ödenecek 60 Euro’nun sadece bu TİS sürecinde olacağını işveren sendikası FME net bir şekilde belirtmişti. Ama işçi sendikaları “Biz bunu önümüzdeki süreçte yapılacak TİS’lerde kalıcı hale getireceğiz” demişti.

“Almak için bu konuda ısrarcı olacağız” sözünün emek dünyasında karşılığı yoktur. Hak ve özgürlükler mücadeleyle alınır. Bunun tarihte örnekleri çoktur. Ortamı yumuşatmak ve sendikaları da üyeleri karşısında geçici zor durumdan kurtarmak için Haziran, Temmuz ve Ağustos 2024 için 60’ar Euro ödenecek. Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık 2024 için de 50’şer Euro ödenecek. Ve sonlandırılacak. Çok basit bir ara yol bulma biçimi ve işe yaradı. Çünkü işçilerin “evet” oylamasına katılmada etkili olduğunu gördük…

Yeni TİS

1 Haziran 2024’ten 31 Aralık 2025’e kadar olan 19 aylık bir süreyi kapsıyor. Taraflar arasında sağlanan prensip anlaşmada yüzde 9 zam kararı alındı. İşçilerin taleplerinin altında bir anlaşma olduğunu belirtmek gerekir. Yüzde 9 zam uygulaması şu şekilde olacak: 1 Haziran 2024’ten 31 Aralık 2024’e kadar yüzde 2,75 oranında, 1 Ocak 2025’ten itibaren 31 Mayıs 2025’e kadar yüzde 3,25 oranında ve 1 Haziran 2025’ten 31 Aralık 2025’e kadar kalan yüzde 3 oranında zam yapılacak ve TİS süresi sona erecek. İşveren, 60*3 ve 50*4 emeklilik primini Haziran 2024’ten Aralık 2024’e kadar ödeyecek.

FNV ve CNV üyelerinin oylama sonuçları

3 Temmuz 2024 mesai saati bitimine kadar internet üzerinden yapılan oylamaya dair ilk açıklamayı CNV sendikası yaptı. Katılım konusunda bir bildirimde bulunmadı. Sadece oylamaya katılan üyelerin %83’ünün evet, %17’sinin hayır oyu verdiklerini kendi sitesinden açıkladı. FNV Sendikası bölgelerde yapılan kadro üyeleri toplantılarında açıkladı. 7000 üye oylamaya katılmış. % 84 evet, % 14 hayır, % 2 çekimser (kararsız) oy kullanmış. Bir önceki TİS sürecinde bunun tartışmasını sert bir şekilde yürüttük. Verilen hiçbir cevabın açıklayıcı ve doyurucu bir yanının olmadığını ifade ettik. Bu süre içinde de işçiler bu konuda tepkilerini söyleyince utangaç adımını attı. De Unie ve VHP2 sendikaları bu konuda bir bildirimde bulunmadılar, zaten çok etkili olma durumları da yok.

Ağır ve vardiyalı çalışılan sektörler

Bu sektörlerde 3 yıl erken emeklilik konusunda tartışılıyor. Hükümet de bu konuyu gündemine almıştı. FNV sendikası, 1 Mayıs eyleminde hükümete açık bir şekilde 3 yıl önce emekli olunması için çağrı yapmıştı. Bu konuda tartışmalar devam etmektedir.

Avrupa Parlamentosu seçimleri

Hollanda’da genel seçimlerde sağcı PVV partisi Geert Wilders’in liderliğinde birinci parti olarak çıkmıştı. Ancak uluslararası birçok kurum, seçim sonuçlarını Hollanda’nın bir ayıbı olarak görerek toplumun çağdaş değerlerden uzaklaştığını açıklamıştı. Geert Wilders, seçim sürecinde söylevlerini yumuşatmasına rağmen, hiçbir parti onun kuracağı hükümet koalisyonunda yer almayacağını belirtti.

Geert Wilders, 22 Kasım 2023’te yapılan erken genel seçimlerde yüzde 23,5 oy alarak 150 sandalyeli mecliste 37 vekillik kazandı. Uzun tartışmalar ve görüşmelerin ardından dört parti bir araya gelerek koalisyonda anlaşma sağladı ancak Wilders’in başbakanlığı kabul edilmedi. Dört parti, anlaşma sağladığı eski istihbarat şefi Dick Schoof’u hükümetin başbakanı olarak belirledi. Schoof daha sonra güvenoyu alarak görevine başladı.

AP seçimleri yaklaşık 370 milyon Avrupalı seçmenin gelecek beş yıl boyunca AP’de görev yapacak temsilcileri belirlemek için sandık başına gitmesiyle gerçekleşti. Bu seçimler, AP için ilk sandıkların kurulduğu 1979’dan bu yana yapılan 10. oylama oldu. AP seçimleri, Hindistan’dan sonra dünyanın en büyük ikinci seçimi olma özelliğini taşıyor.

Uzmanlar ve kamuoyu yoklamaları, bu seçimlerde aşırı sağcı partilerin önemli ölçüde güç kazanacağını öngörüyordu. Hollanda’dan gelen ilk seçim sonuçlarına göre, 2023 yılındaki ulusal seçimlerde birinci çıkan aşırı sağcı Geert Wilders’in partisinin önemli kazanımlar elde ettiği belirtiliyor.

Bu seçimler, Avrupa’nın gelecekteki siyasi yönelimine dair önemli bilgiler veriyor ve aynı zamanda dünya çapındaki emek karşıtı saldırıların da bir göstergesi olabilir. Avrupa ülkelerindeki AP seçimlerinde 6-9 Haziran 2024 tarihleri arasında sağ politik partiler birçok konuşmalarını sol görüşlere karşı yürüttüler. Sağ partiler oylarını artırırken, sisteme karşı politik faaliyet yürüten sol partiler de oylarını artırdı. Örneğin, Belçika Emek Partisi oylarını 550 binden 750 bine yükseltti, yani ulusal düzeyde oyların yüzde 10,6’sını aldı. Fransa’da sol partiler benzer başarılar gösterdi ve diğer ülkelerde de benzer başarılar elde eden siyasi partiler oldu.

Gidişat nereye

Ancak, dünyadaki politik atmosfer ve geleceği hakkında net bir kestirimde bulunmak zordur. Elbette, emek dünyasına yönelik saldırılar ve sermayenin kârlarını artırmak için politik partiler arasında rekabet yaşanabilir. Bölgesel savaşlar da vesayet savaşları şeklinde gerçekleşebilir. Ancak, doğu ve batı güçleri arasında büyük bir yıkım savaşı yaşanıp yaşanmayacağı veya yeni bir dünya düzeninin ne olacağı belirsizdir.

Emperyalizm ve egemenlik konuları, genellikle mali kaynaklar gerektirir. Ancak, bu kaynakların işçi ve emekçilerin üzerine yıkılması ve sömürü çarkının ağırlaşması gibi sonuçları olabilir. Bu politikaları hayata geçirmek kolay olmayabilir. Toplumu bu döngüye çekmek için zeytin dalı ve sopa politikaları, milliyetçilik, ayrımcılık, dini sömürü ve kapitalist sistemlerin savaş politikalarına uygun politikalar kullanılabilir.

Barbar kapitalist sistemin toplumu bu döngüye çekmek için elinden geleni yapacağını belirtmek önemlidir. Ancak, geleceği tam olarak tahmin etmek veya fikir yürütmek için henüz erken olduğunu unutmamak lazım. Dünya politikaları karmaşık ve değişkendir ve birçok faktör bugün için de rol oynuyor.

Öncüler ve sorumluluk

İşçi ve emekçi cephesinde sürecin burjuvazinin istediği gibi gitmesine seyirci kalınacağını sanmıyorum. Süreci iyi anlayacak ve anlatacak öncü politik partilere ihtiyaç var. Başarılırsa politikleşme hızla yaşanacaktır. Bu ne kadar başarılır, kestirmek kolay değildir. Ama gerçek olan şu ki, işçi ve emekçilerin önünde tarihsel olarak yaşanmış sayısız deneyim vardır. Bunları iyi anlayacak, işçi ve emekçilere iyi anlatacak gerçek sınıf partilerine ve öncülerine ihtiyaç vardır. Bunu başarırsa burjuvazinin egemenlik politikası boşa çıkar ve işçilerin birliği, halkların kardeşliği politikası ete kemiğe bürünmenin ilk adımlarını atmış olur. İşçi sınıfı ve halklar birbirinden çok hızlı öğreniyor. Yeter ki güvenecekleri sağlam öncüler çıksın. Bunu başarmak sınıfın sorunlarına ve gidişata karşı bir görevdir. İşçi sınıfı öncüleri ya bunu başarır, kapitalist-emperyalist politikaları boşa çıkarır ya da dünya yeni bir yıkım savaşıyla işçi ve emekçileri sersemletir. Bu görev ve sorumluluk biz işçi sınıfı davasına inananların önünde duruyor.

Kendisi için dövüşmeyen, dövüşür düşmanı için…!

* Ali Solmaz, FNV-DAF İşyeri İşçi Temsilcisi